دپو مناسب و حملونقل استاندارد برای حفظ ساختار یکپارچه و کیفیت اولیه بتن اکسپوز اهمیت بسیار زیادی دارد. به همین دلیل تولیدکنندگان جهت عرضه محصولات بی‌نقص و مقاوم به مشتریان خود، برای انبار کردن و فرایند حملونقل بتن اکسپوز و پلاک کف (یکی از انواع بتن اکسپوز) برنامه‌های مشخصی دارند. به عبارت دیگر در کارخانه‌های بزرگ، قطعات پیش‌ساخته بتنی در بهترین شرایط و تحت نظارت کامل دپو و بارگیری می‌شوند. همچنین سازندگان نیز از جدیدترین تکنیک‌ها و روشهای دپو و جابه‌جایی بتن اکسپوز در محل ساخت‌وساز استفاده می‌کنند تا مصالح آنها دچار آسیب نشود.
ممکن است پس از خرید بتن اکسپوز به هر دلیلی ناچار به نگهداری طولانی مدت آن شوید و باید بدانیم که بتن اکسپوز باید در محیطی کاملاً ایمن و کنترل شده نگهداری شود تا از آسیب‌های ناشی از گرما، سرما، رطوبت، نور مستقیم خورشید، فشار، ضربه و غیره در امان باشد. همچنین جابجایی قطعات حتماً باید زیر نظر کارشناس و توسط تجهیزات مناسب صورت بگیرد. در ادامه این مطلب از مجله تخصصی کیان‌برنا مهمترین نکات دپو کردن و حملونقل بتن اکسپوز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
خلاصه مراحل و نکات دپو و جابه‌جایی بتن اکسپوز
بتن اکسپوز با زیبایی خام و بدون تزئین خود، یک انتخاب محبوب در ساخت‌و ساز مدرن به‌شمار می‌رود؛ به همین دلیل دپو و جابه‌جایی آن مستلزم برنامه‌ریزی و اجرای دقیق می‌باشد.
شیوه دپو کارآمد برای حفظ یکپارچگی ساختاری بتن اکسپوز بسیار مهم است. لذا در ابتدا به‌صورت خلاصه و لیست‌بندی شده، نکات مهم دپو و حملونقل بتن اکسپوز را با هم مرور می‌کنیم.
- انتخاب محل ذخیره‌سازی مناسب با امنیت و کنترل بالا
- توجه به کیفیت، مدل و امنیت بسته‌بندی در طول حملونقل
- اطمینان از تهویه کافی در محل دپو و حملونقل
- استفاده از مواد جاذب ضربه برای جلوگیری از خطر ترک یا شکست در حین جابه‌جایی
- ایمن‌سازی بار
- رعایت محدودیت‌های وزنی حمل بار
- نظارت بر دما و نوسانات آن در طول حملونقل
- خدمات حملونقل حرفه‌ای
- بیمه حملونقل
- پروتکل‌های تحویل و تخلیه بار
- ذخیره‌سازی در محل ساخت‌وساز
نکات مهم دپو بتن اکسپوز
نگهداری و دپو بتن اکسپوز شرایط خاص خود را دارد و اگر این دسته از مصالح به‌درستی انبار و نگهداری نشوند کیفیت و ساختار اولیه خود را از دست داده و امکان آسیب به آنها وجود خواهد داشت. به همین دلیل تولیدکنندگان بزرگ این دسته از محصولات در کنار خط تولید مدرن و کارآمد، انبارهای استاندارد و پروتکل‌های دقیقی برای دپو در اختیار دارند. در بخش اول، مهمترین نکات برای انبار کردن بتن اکسپوز بیان شده است. اما پیش از شروع، اگر به اطلاعات کامل‌تری از این نوع مصالح نما نیاز دارید، مقاله بتن اکسپوز یا بتن نما چیست؟ را مطالعه کنید.
بسته‌بندی بتن اکسپوز
قطعات بتن اکسپوز برای نگهداری در انبار حتماً باید به بهترین شکل بسته‌بندی شوند تا کمتر تحت‌تاثیر عوامل مخرب محیطی نظیر ضربه، سایش، رطوبت و غیره قرار بگیرند. همچنین بسته‌بندی قطعات بتن اکسپوز شرایط راحت‌تری را برای چیدمان آنها در کنار هم و حتی روی هم فراهم می‌کند.
نگهداری بتن اکسپوز در فضای سرپوشیده
قطعات بتن اکسپوز نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار بگیرند، زیرا در این صورت قطعات بتنی سطح صاف خود را از دست داده و خم خواهند شد. همچنین نور خورشید میزان سختی و استحکام آنها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
نگهداری بتن اکسپوز در محیط خشک و خنک
انباری که برای نگهداری بتن اکسپوز استفاده می‌شود، علاوه‌بر سرپوشیده بودن باید آب‌بندی شده و محیطی کاملاً خشک و خنک داشته باشد. زیرا اگر این متریال نما در معرض رطوبت قرار بگیرند، تغییر شکل و رنگ خواهند داد.
قراردادن قطعات بتن اکسپوز به صورت عمودی
قطعات بتن اکسپوز باید به صورت عمودی بسته‌بندی و جابجا شوند. اگر قطعات به صورت تخت و مسطح قرار بگیرند در برابر ضربه و فشار مقاومت کمتری خواهند داشت و در نتیجه احتمال ترک خوردگی و شکستنی آنها بیشتر می‌شود.
چیدمان صحیح بتن اکسپوز
بتن اکسپوز در ابعاد و اشکال مختلفی تولید می‌شود و در هنگام دپو کردن ابتدا باید آنها را براساس اشکال، ابعاد و وزن دسته‌بندی کرده و سپس در کنار هم قرار داد. همچنین جهت کاهش فشار و جلوگیری از آسیب رسیدن به پانل‌ها باید کف انبار کاملاً صاف و یک‌دست باشد.
خودداری از حملونقل مکرر بتن اکسپوز
حملونقل مکرر سازه‌های بتنی آنها را در معرض ضربه و آسیب قرار می‌دهد؛ بنابراین جز در مواقع ضروری باید از حملونقل آنها خودداری کرد.
مراحل و نکات حملونقل بتن اکسپوز
جابجایی و حمل‌و‌حمل بتن اکسپوز حساسیت خاص خود را دارد و این فرایند باید با استفاده از تجهیزات مناسب و استانداردهای حملونقل، توسط نیروهای آموزش‌دیده و زیر نظر کارشناس انجام شود. به‌طور کلی حملونقل بتن اکسپوز طی چهار مرحله صورت می‌گیرد:
- انتقال پانل‌ها از محل تولید به انبار یا محوطه کارخانه
- انتقال از انبار به کامیون و بارگیری قطعات
- انتقال به محل اجرای پروژه
فرایند جابجایی در طول مراحل نام‌برده باید به نحوی باشد که قطعات بتن اکسپوز در معرض فشار و ضربه قرار نگیرند و با بالاترین ایمنی به محل اجرای پروژه منتقل شوند. دیگر نکته مهم برای جابجایی بتن اکسپوز در بهترین شرایط، وجود هماهنگی لازم و ارتباط پایدار بین عوامل حملونقل در مراحل مختلف است. به عبارت متولی نظارت بر حملونقل بتن اکسپوز باید بر همه مراحل جابجایی نظارت کامل داشته باشد تا همه‌چیز مطابق با برنامه پیش برود.
بتن تازه در مقابل حملونقل بتن پیش‌ساخته
حملونقل پانل‌های بتنی پیش‌ساخته یا هر نوع پانل بتنی آماده نظیر بتن اکسپوز، به‌طور قابل توجهی با حمل بتن تازه به سایت پروژه (که قرار است در آنجا پانل‌ها ساخته شوند) و بتن‌ریزی در کارگاه از چندین جهت متفاوت است. بتن‌های تازه با میکسرهای سیار جابه‌جا می‌شوند و تقریباً راهکار دیگری برای آن وجوود ندارد. اما حملونقل پانل‌های بتنی پیش‌ساخته با گزینه‌های بیشتری روبرو است. بتن اکسپوز پیش‌ساخته باید از مرکز تولید به محل پروژه و با استفاده از کامیون‌های بزرگ و قوی و تجهیزات بالابر سنگین منتقل شود.
سوال: آیا بهتر نیست بتن آماده را به محل پروژه منتقل کرده و در آنجا فرآیند ساخت قطعات بتنی انجام شود؟
ساخت پانل‌های بتن اکسپوز به تجهیزات و استانداردهای بالایی نیاز دارد و استفاده از پانل‌های آماده، از چند جهت نسبت به حمل بتن تازه توجیه بیشتری دارد:
- راندمان کار: برای بتن پیش‌ساخته تولیدی در کارخانه، از ماشین‌آلات استفاده می‌شود اما بتن ریخته شده در محل کار به تجهیزات، نیروی کار بیشتر و … نیاز خواهد داشت.
- شرایط پخت: در کارخانه، تولید بتن پیش‌ساخته را می‌توان بدون افت کیفیت، سرعت بخشید.
- استحکام کامل: در بتن پیش‌ساخته اکسپوز، سخت شدن قطعات بتنی در زمان قبل از حملونقل صورت می‌گیرد و این کار، تاخیری در پروژه ایجاد نمی‌کند.
کنترل کیفی محصول قبل از حملونقل
قطعات بتن اکسپوز فقط درصورتی قابل جابجایی هستند که کاملاً خشک و مستحکم شده و تحمل تنش و فشار را داشته باشند. در غیر این‌صورت در معرض ترک‌خوردگی قرار خواهند گرفت. به همین دلیل باید قطعات قبل از بارگیری توسط کارشناس مورد بررسی قرار بگیرند و در صورتی که کارشناس تایید کند، مسئول حملونقل زیر نظر مدیر پروژه می‌تواند برای جابجایی آنها برنامه‌ریزی کند.
استفاده از تجهیزات مناسب
جابجایی و بارگیری بتن اکسپوز به تجهیزات مناسب نظیر بالابر، کابل‌ها و زنجیرهای مناسب نیاز دارد و همه مراحل جابجایی این دسته از مصالح ساختمانی باید به‌وسیله تجهیزات مناسب انجام شود. تجهیزات مورد نیاز برای جابجایی حتماً باید براساس مشخصات پانل‌ها نظیر ابعاد، وزن و … انتخاب شود؛ زیرا استفاده از روشهای غیر استاندارد و نامعقول هم در فرایند بارگیری و جابجایی اخلال ایجاد می‌کند و هم قطعات بتنی را در معرض آسیب قرار می‌دهد.
دیگر نکته مهم وضعیت و سلامت تجهیزات است. تمامی دستگاه‌ها و تجهیزاتی که برای بلند کردن قطعات استفاده می‌شوند باید به صورت مرتب مورد بررسی قرار بگیرند تا از بروز حوادث غیرقابل پیش‌بینی در این فرایند جلوگیری شود.
انتخاب ماشین باربری مناسب
بهترین ماشین باربری برای بتن اکسپوز باید براساس مشخصات آن تعیین شود. بعضی پانل‌های بتنی ابعاد کوچکتری دارند و توسط کامیونت قابل جابجایی هستند. اما برخی دیگر به دلیل وزن بالا و ابعاد بزرگ یا حتی تعداد بالا، فقط با تریلرهای بدون لبه قابل حملونقل هستند. همچنین سازه‌ها باید به شکل کاملاً استاندارد و ثابت روی تریلر یا درون کامیون قرار بگیرند تا در حین حمل مشکل و خطری ایجاد نشود.
تجربه و مهارت راننده کامیون
رانندگی با ماشین‌های سنگین به مهارت و تجربه بالایی نیاز دارد و رانندگانی که مسئولیت جابجایی بتن اکسپوز را بر عهده می‌گیرند باید با حساسیت‌های حملونقل این دسته از متریال سنگین ساختمانی آشنایی کافی داشته باشند. همچنین توجه به نکات ایمنی و تسلط بر رانندگی اهمیت بسیاری دارد. به همین دلیل شرکت‌های حملونقل باید در این رابطه آموزش‌های لازم را به رانندگان ارائه دهند.
نکات ایمنی جابجایی بتن اکسپوز
جهت جلوگیری از آسیب مالی به پروژه و پانل‌های بتنی و یا حتی آسیب به کامیون و …، بهتر است نکات ایمنی زیر در نظر گرفته شود.
حملونقل روی لبه، نه سطح
بهتر است پانل‌های بتنی در حالت عمودی قرار داده شود (مانند حمل ورق‌های شیشه‌ای).
بتن در موقعیت لبه و عمودی قوی‌ترین حالت را خواهد داشت؛ چون در حالت عمودی سفت‌تر هستند و زمانی که روی سطح و افقی قرار داده می‌شوند، انعطاف‌پذیرتر خواهند بود.
قطعات کوچک و فشرده را اغلب می‌توان با خیال راحت به صورت مسطح (سمت راست به بالا) حمل کرد زیرا زیاد منحرف نمی‌شوند. با این حال، دال‌های بتنی بلند تمایل بیشتری به خم شدن دارند و یک چاله یا دست‌انداز ناگهانی در جاده می‌تواند باعث ضربه بزرگ، فشار بیش از حد بتن و ترک خوردن آن شود. با جهت‌دهی به‌صورت عمودی، نیروهای کششی بسیار کمی ایجاد می‌شوند، و خطر ترک خوردن به شدت کاهش می‌یابد.
استفاده از از قاب A-مانند
هنگام حملونقل پانل‌های بتن اکسپوز، از یک قاب A برای پشتیبانی و ایمن‌سازی آنها در حین جابجایی استفاده کنید. این قاب‌ها اغلب از فولاد گالوانیزه ساخته می‌شوند که به‌طور سفت و سخت جوش داده شده‌اند تا ساختاری محکم ارائه دهند. همچنین باید از بالشتک‌هایی برای محافظت و جداسازی صفحات از قاب و یکدیگر استفاده شود.
جمع‌بندی و سوالات متداول دپو و جابجایی بتن اکسپوز
تسلط بر فرآیند و روشهای دپو و حمل بتن اکسپوز برای موفقیت هر پروژه ساختمانی ضروری است. با پیروی از این دستورالعمل‌ها و نکات، نه تنها سلامت بتن خود را تضمین می‌کنید، بلکه به جلوگیری از هدررفت منابع زمانی و مالی پروژه کمک می‌کنید.
چگونه بتن اکسپوز را در هوای گرم و مرطوب دپو و حمل کنیم؟
محیط دپو و کامیون باربری باید خشک و با تهویه مناسب باشد تا پانل‌ها دچار آسیب نشوند.
آیا می‌توان بتن اکسپوز را در فواصل طولانی بدون افت کیفیت حمل کرد؟
اگر قطعات بتن اکسپوز کاملاً خشک و مستحکم شده باشند و استانداردهای مناسب برای جابجایی آنها به درستی رعایت شود، امکان ارسال در مسافت دور هم وجود خواهد داشت.
منابع: heavyhaulandoversized.com | pcigulfsouth.org | dlprecastmachine.com
