اگر قصد شروع یک پروژه ساختمانی یا بازسازی نمای آن را دارید، مطمئناً انتخاب بهترین متریال جهت نماسازی یکی از چالش‌های شما خواهد بود. بتن اکسپوز، آجر نما و سنگ (سنگ طبیعی یا مصنوعی) به‌عنوان محبوب‌ترین مصالح معماری نما می‌توانند جلوه زیبا و متفاوتی به بنا بدهند، اما هر یک از آن‌ها مزایا و معایبی دارند که نمی‌توان در نظر نگرفت. برای انتخاب بهترین متریال نما باید عواملی مانند مقاومت، زیبایی، نگهداری و هزینه را در نظر گرفت و سپس بر اساس اولویت‌ها و بودجه، تصمیم نهایی را اتخاذ کرد. در این مقاله از گروه تولیدی کیان برنا می‌خواهیم به بررسی و مقایسه متریال و عوامل فوق بپردازیم.
استفاده از آجر برای نمای ساختمان
آجرها معمولاً از خاک رس تولید می‌شوند و به‌طور گسترده‌ای در خانه‌سازی و نمای آن مورد استفاده قرار می‌گیرند. این متریال سنتی با ویژگی‌هایی چون دوام بالا، عایق حرارتی خوب و داشتن تنوع رنگ، بافت و اندازه شناخته می‌شود.
مزیت‌های نمای آجری
- در دسترس بودن و سهولت نصب: آجر یکی از مصالح کلاسیکی است که ماده اولیه آن یعنی خاک رس به‌طور گسترده‌ای در دسترس قرار دارد و به راحتی تهیه می‌شود. حمل و نقل این متریال به دلیل وزن سبک، ابعاد یکنواخت و قالب‌بندی شده دردسر کمی دارد و آشنا بودن بسیاری از سازندگان با آجر، کل فرآیند نصب و استفاده از آن را آسان میکند.
- هزینه: آجر در مقایسه با سنگ یا بتن اکسپوز مقرون‌به‌صرفه‌تر است. در واقع محبوبیت بالای آجر در صنعت ساختوساز، تعداد تأمین‌کنندگان آن را افزایش داده که نهایتاً منجر به ایجاد بازار رقابتی و پایین ماندن هزینه آن شده است.
- دوام و ماندگاری مناسب: آجر بعد از طی فرآیند پخت و آماده‌سازی در کوره، به مقاومت بالایی دست پیدا میکند. از همین رو می‌تواند شرایط نامطلوب آب‌وهوایی از جمله یخبندان، بادهای شدید یا دمای بالا را به خوبی تحمل کند.
- تنوع طرح و رنگ: آجر به دلیل استقبال و کاربری زیاد، در انواع مختلفی از طرح، رنگ و بافت و همچنین جنس (مثل آجر نسوز، آجر سوراخ‌دار و …) تولید می‌شود.
معایب نمای آجری
- ماندگاری نسبی: آجر در مقایسه با سایر مصالح یا روش‌های نماسازی ساختمانی مانند قاب چوبی، یک ماده بسیار بادوام است؛ اما در مقام قیاس با سنگ یا بتن اکسپوز، آجر کمترین دوام را در بین گزینه‌ها دارد و بیشتر از سایر مصالح از خطرهای لرزه‌ای آسیب می‌بیند.
- محدودیت‌های طراحی: در حالی که آجر انعطاف‌پذیری خوبی برای انجام انواع پروژه‌های ساختمانی دارد، در مقایسه با متریال دیگر، اجرای ویژگی‌های معماری پیچیده مانند سقف‌های منحنی یا درگاه‌ها را چالش‌برانگیزتر میکند.
پیشنهاد مطالعه: آجر نما و آجر نسوز نما چیست؟
استفاده از سنگ برای نما
سنگ طبیعی در انواع و بافت‌های مختلف از جمله سنگ آهک، ماسه‌سنگ و گرانیت وجود دارد. این متریال به دلیل دوام فوق‌العاده و ماهیت طبیعی آن، محبوبیت زیادی دارد و ظاهر خاص و کلاسیکی به بنا می‌دهد.
مزیت‌های نمای سنگی
- دوام و استحکام: بدون شک سنگ در مقایسه با آجر و بتن بادوام‌ترین و مقاوم‌ترین مصالح ساختمانی است. نماهای سنگی که به درستی ساخته شده‌اند، برای سال‌های طولانی دوام می‌آورند و مقاومت بالایی در برابر انواع شرایط آب‌وهوایی خواهند داشت.
- زیبایی بصری جذاب: یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد سنگ، زیبایی طبیعی خیره‌کننده آن است. تنوع رنگ و بافت سنگ و همینطور الگوهای تصادفی آن امکان ساخت نمایی ویژه و خاص را برای شما فراهم میکند.
- افزایش ارزش فروش مجدد: ساختمان‌های نماسنگی اغلب به دلیل کیفیت بالا، دوام و جذابیت بی‌انتها، ارزش فروش مجدد بیشتری دارند؛ سبک کلاسیک و طبیعی ساختمان هیچگاه جذابیت خود را از دست نمی‌دهد و محبوبیت زیادی میان خریداران بنا خواهد داشت.
پیشنهاد مطالعه: سنگ مصنوعی چیست؟
معایب نمای سنگی
- هزینه بالا: با اینکه نمای سنگی زیبایی خیره‌کننده و دوام بیشتری دارد اما نسبت به مصالح دیگر مانند آجر و بتن گران‌تر تمام خواهد شد. هزینه‌های حمل و نقل سنگ به محل پروژه و نیروی کار جهت جابجایی و نصب قطعات به مراتب بیشتر است. همچنین تجهیزات و نیروهای لازم برای تنظیم و قرار دادن اشکال و اندازه‌های نامنظم سنگ بر روی هم هزینه‌های اضافه ایجاد می‌کنند که در کل، به گران‌تر شدن روند ساخت نما می‌انجامد.
- زمان ساخت طولانی‌تر: از آنجایی که سنگ‌ها نه تنها سنگین‌تر هستند، بلکه اغلب از نظر ساختاری اشکال نامنظمی متناسب با نیاز پروژه نیز دارند، منجر به طولانی‌تر شدن مدت زمان ساخت پروژه در مقایسه با آجر و بتن می‌شوند. در واقع دستیابی به ظاهر مطلوب و یکپارچگی سازه‌ای باید با مهارت و تخصص بالایی انجام گیرد که جدول زمانی ساختوساز را افزایش می‌دهد.
- وزن و ملاحظات ساختاری: سنگ از آجر و بتن سنگین‌تر است و متعاقباً در زمان اجرای پروژه به ملاحظات ساختمانی بیشتری مانند پایه‌های قوی‌تر و وسایل باربری محکم‌تر نیاز دارد. این مسئله به ویژه در زمان اجرای نمای بنا که معمولاً با داشتن ارتفاعی از سطح زمین انجام می‌گیرد اهمیت بیشتری پیدا میکند.
پیشنهاد مطالعه: مقایسه و تفاوت نمای بتن اکسپوز و نمای سنگ طبیعی
استفاده از بتن اکسپوز برای نما
بلوکهای پیش‌ساخته از مخلوط سیمان، آب و سنگدانه ساخته می‌شوند. این مصالح به دلیل مقاومت بالا، هزینه معقول و توان تحمل بار زیاد معروف هستند. بتن اکسپوز خواص حرارتی خوبی دارد و در برابر آتش، باد و باران به راحتی خراب و فرسوده نخواهد شد.
مزایای نمای بتن اکسپوز
- تطبیق‌پذیری: ساختوساز نما به وسیله بتن اکسپوز در مقایسه با سنگ یا آجر سطح بالاتری از تطبیق‌پذیری مصالح با نما را ارائه می‌دهد. بلوکهای بتنی پیش‌ساخته در اشکال و اندازه‌های مختلف به شما امکان می‌دهند که کنترل بیشتری بر اجرای عناصر طراحی خاص سازه داشته باشید. برای سبک‌های معماری مدرن‌تر یا خلاقانه‌تر، بتن انتخاب بهتری خواهد بود.
- سرعت ساخت: قطعات بتن اکسپوز در مقایسه با یک جایگزین دیگر مانند سنگ، سرعت نصب بیشتری دارند. در واقع بلوکهای بتنی با ابعادی بزرگتر از سنگ و آجر جهت پوشاندن فضای مشابه نیازمند قطعات کمتری هستند؛ همین مسأله سبب شده که زمان کوتاه‌تری صرف چیدمان نما گردد و روند ساخت پروژه تسریع یابد.
- مقرون‌به‌صرفه بودن: بلوکهای بتنی عموماً ارزان‌تر از آجر و سنگ تمام می‌شوند، اما ممکن است بسته به آنچه که می‌سازید برخی از بتن‌های آماده از نظر کیفیت، ابعاد و مشخصات درخواستی، هزینه بالاتری داشته باشند.
معایب نمای بتنی
- جذابیت زیبایی شناختی کمتر: در مقایسه با سنگ و آجر، بتن به‌عنوان یک متریال صنعتی نمی‌تواند همان سطح از جذابیت زیبایی‌شناختی طبیعی را ارائه دهد. برای داشتن نمایی چشم‌نواز می‌توان از بلوکهای بتنی با رنگ‌ها و بافت‌های متنوعی استفاده کرد، ولی دستیابی به ظاهری طبیعی که الگوهای نامرتبی دارد بسیار چالش‌برانگیر است.
- نیازمند تعمیر و نگهداری: بتن اکسپوز پس از نصب و استفاده به نگهداری و تعمیرات دوره‌ای نیاز دارد. علاوه‌بر ایمنی نما، شکل ظاهری ساختمان اولین چیزی است که دیده می‌شود و در صورت آسیب‌دیدگی یا رنگ پریدگی باید به آن رسیدگی گردد. در واقع سطح بتن به مرور زمان در اثر شرایط محیطی و آب‌وهوایی ترک خورده و لکه بر می‌دارد که بهتر است برای ماندگاری بیشتر تعمیر و آب‌بندی مجدد شود.
- تأثیرات زیست‌محیطی: ساختوساز بتن نقش مهمی در انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی دارد و کربن زیادی را وارد محیط‌زیست میکند. در نتیجه اگر نگران محیط‌زیست هستید، بتن اکسپوز گزینه مناسبی برای پروژه شما نخواهد بود.
پیشنهاد مطالعه: بتن اکسپوز یا بتن نما چیست؟
سخن پایانی
طبق بررسی‌های این مقاله، هر یک از مصالح سنگ، بتن اکسپوز و آجر ویژگی‌هایی دارند که با توجه به هدف و بودجه پروژه می‌توانند در اولویت متریال نما قرار گیرند؛ در نتیجه بسته به اینکه بودجه بالایی برای ساختوساز دارید یا به ظاهر و نمای طبیعی علاقمندید یا در دسترس بودن مصالح برای‌تان حرف اول را می‌زند، گزینه مناسب برای نمای ساختمان شما متغیر خواهد بود.
مطالب بالا را می‌‌توانید به صورت خلاصه شده در قالب جدول زیر مطالعه کنید و مصالح سنگ، بتن و آجر نما را از جهات مختلف مورد مقایسه قرار دهید.
| نوع متریال نما | سنگ | بتن اکسپوز | آجر |
| عایق حرارتی | کمترین | میانه | بیشترین |
| جاذبه زیبایی‌شناسی | بیشترین | کمترین | میانه |
| هزینه | بیشترین | کمترین | میانه |
| دوستی با محیط‌زیست | بیشترین | کمترین | میانه |
| دسترسی | کمترین | میانه | بیشترین |
| سهولت نصب | کمترین | بیشترین | میانه |
| ماندگاری | بیشترین | کمترین | میانه |
| مقاومت در برابر آب‌وهوا | بیشترین | کمترین | میانه |
| ارزش فروش مجدد | بیشترین | کمترین | میانه |
منابع: incollective.works | magnoliabrick.com
