:: انواع و تیپ های سیمان پرتلند
در حالت کلی پنج نوع سیمان پرتلند برای کاربردهای ساختمانی وجود دارد، که در زیر به تشریح آنها می پردازیم.
سیمان پرتلند تیپ یک یا Type I Portland cement (سیمان معمولی)
سیمان پرتلند تیپ یک جزو رایج ترین و پرمصرف ترین سیمان ها به شمار می رود و اغلب کارخانه های تولید سیمان بطور معمول این سیمان را تولید می کنند. این سیمان در شرایط جوی معمولی مصرف می شود و استفاده از آن در اکثر کارهای ساختمانی مانند پل، تونل و سایر بناهای بتنی مجاز است . این سیمان مقاومت زیادی در برابر سولفات ها ندارد لذا استفاده از آن در ساخت اسکله ها و پایه ی پل ها که با آب دریا و یا آب های سولفاته در تماس هستند مجاز نیست.
سیمان پرتلند تیپ دو یا Type II Portland cement (سیمان متوسط یا پرتلند اصلاح شده)
از سیمان پرتلند تیپ دو در مواردی همچون تولید کفپوش و جدول بتنی استفاده می شود. این سیمان نسبتا کندگیر بوده و در مقابل حمله ی سولفات ها مقاوم است. از این جهت بکارگیری آن برای ساختن کانال های فاضلاب و بناهایی که ارتباط مستقیم با آب دارند مناسب است. حرارت تولید شده توسط این نوع سیمان از سیمان نوع یک کمتر است، در نتیجه برای بتن ریزی در آب و هوای گرم مناسب است. بکارگیری این نوع سیمان در سازه هایی که مورد حمله شدید سولفات ها هستند مجاز نیست. برای ساخت این نوع سیمان سعی می شود تا حد ممکن مقدار S3Cو A3C کم شده و بر مقدار S2C افزوده گردد.
سیمان پرتلند تیپ سه یا Type III Portland cement (سیمان زودگیر)
این سیمان کاملا ریز آسیاب می شود و به همین جهت زمان گیرش آن سریعتر است. سیمان تیپ سه در ساعات اولیه حرارت قابل توجهی آزاد می کند و باعث گرم شدن بتن می شود. با توجه به اینکه عمل آوردن بتن در هوای سرد بسیار سخت است و هزینه بالایی دارد. سیمان زودگیر زمان لازم برای کیورینگ را کم کرده و موجب می شود بتن زودتر به مقاومت مورد نظر برسد. در موارد تعمیر فوری، مثلاً تعمیر بخشی از سازه که باید سریعاً مورد استفاده قرار گیرد، این سیمان کاربرد زیادی دارد و باعث می شود بتن سریعاً به مقاومت مورد نظر برسد.
سیمان پرتلند تیپ چهار یا Type IV Portland cement (سیمان دیرگیر یا پرتلند کم حرارت)
سیمان نوع چهار در هنگام گیرش حرارت کمی تولید می کند. مقدار A3C و S3Cموجود در این سیمان در مقایسه با انواع دیگر سیمان کمتر است و در مقابلS2C زیادتری دارد. موارد مصرف این نوع سیمان به شرح زیر است:
- از آنجاییکه در این سیمان، گرمای حاصل از هیدراسیون در طول مدت زمان بیشتری آزاد می شود ، مصرف این سیمان در هوای گرم باعث می شود که دمای تولید شده توسط بتن در عملیات گیرش کمتر شود.
- در بتن ریزی دیوارها که طول دیوار زیاد است (دیوار مخزن آب و یا استخر) چون بتن لایه لایه ریخته می شود، و احتمال دارد زمان زیادی طول بکشد تا لایه بتن جدید روی بتن قبلی ریخته شود، ممکن است در هنگام ریختن بتن جدید، بتن لایه قبلی سخت شده و اتصال خوبی بین دو لایه برقرار نشود. به این اتصال ضعیف بین لایه های قدیم و جدید اتصال سرد می گویند، که نقطه ضعف بتن ریزی به شمار می رود. به خصوص در مورد سازه های آبی، این اتصال نقطه ضعفی برای نشت آب خواهد بود. مصرف سیمان نوع چهار در چنین مواردی باعث می شود که فرصت کافی برای بتن ریزی باشد و لایه های قبلی با لایه های جدید اتصال مناسبی برقرار کنند.
- در بتن ریزی های حجیم مانند سدها و پایه پلهای بزرگ، جهت کاهش تنش های حرارتی می توان از این نوع سیمان استفاده کرد. استفاده از سیمان تیپ IV باعث می شود که اولاً دمای قسمت های میانی بتن حجیم کمتر از بتن ساخته شده با سیمان تیپ I باشد ( سیمان تیپ 4 هم حرارت کمتری تولید می کند و هم این حرارت را در طول زمان بیشتری آزاد می کند ) و ثانیاً به علت طولانی تر بودن زمان گیرش بتن ، در این مدت بخش عمده تبادل حرارتی بتن با محیط اطراف صورت می پذیرد. قابل ذکر است که برای جبران تنش حرارتی در بتن ، می توان از آرماتورهای حرارتی استفاده نمود.
سیمان پرتلند تیپ 5 (سیمان ضد سولفات)
در ساخت این سیمان سعی می شود تا حد ممکن میزان C3A و C3S به حداقل برسد و در مقابل C2S بیشتری استفاده شود. این سیمان از این جهت که در مقابل حمله شدید سولفات ها به خوبی مقاومت می کند ، در ساختن اسکله ها و بنادر کاربرد دارد.
